Voedselveiligheid

Voedselveiligheid is een belangrijk werkterrein met een uitstraling voor de gehele zuivelsector. In wetgevende zin zijn Brussel en Washington DC belangrijke instanties. Om zich op de huidige situatie en de toekomstige ontwikkelingen te oriënteren is op initiatief van de Atlantic Pacific Exchange Program een Nederlandse delegatie geformeerd. De delegatie stond onder leiding van prof. Dijkhuizen, voorzitter Raad van Bestuur Wageningen Universiteit en Research Centrum. In de delegatie waren vertegenwoordigers van de overheid, zuivelkolom, de veevoedersector en het bedrijfsleven.

In Brussel gesproken met ILSI, een wetenschappelijk instituut wat zich onafhankelijk noemt. Het wordt evenwel gefinancierd door de grote internationale voedselindustrie,(Heinz,Unilever,enz.) maar profileert zich wel als non-profit organisatie. ILSI opereert wereldwijd, maar staat ter discussie vanwege financiële banden met de industrie. Ik kan mij niet aan de indruk ontrekken dat zij inderdaad selectief argumenten zoeken voor hun onderzoek, maar lijken wel invloedrijk door contacten met o.a.de WHO.
Belangrijke onderwerpen, overgewicht en biotechnologie.
Vervolgens gesproken met de EFSA, de Europese voedsel autoriteit.
Deze wordt gezien als de tegenhanger van de Amerikaanse FDA, maar heeft andere bevoegdheden.
De FDA is de autoriteit zowel voor beleid als uitvoering van voedselcontrole in de USA. De EFSA is meer een wetenschappelijk instituut, wat de EU-commissie adviseert, waarna de commissie EU verordeningen maakt waar lidstaten hun regelgeving op moeten aanpassen.
De indruk werd gevestigd dat er een grote vrijheid bestaat voor nationale lidstaten hun eigen beleid in te vullen, maar als je kijkt naar wat de invulling van de levensmiddelenwet inhoud lijkt het er op dat in de EU een vrij strakke regelgeving gehanteerd gaat worden.

De EFSA heeft 8 panels aan het werk met 157 wetenschappers, die adviezen voor bereiden op het terrein van voedingsadditieven, genetisch gemodificeerde organismen, voedingsallergieën, dieetproducten, bestrijdingsmiddelen, diervoeding, biologische risico's en dierenwelzijn.
Voorts gesproken met de CIAA, de Europese georganiseerde voedingsmiddelenindustrie (vergelijkbaar met de VAI in Nederland, is ook lid van CIAA).
Een professionele organisatie, die bijvoorbeeld bij elke wisseling van het voorzitterschap in de EU uitgebreid het land wat het voorzitterschap krijgt bezoekt en probeert te beïnvloeden.
Belangrijke thema's:de Europese food law, wetgeving op het gebied van milieu, en met name WTO aangelegenheden.
De lijn die zij hanteren is uiteraard zo veel mogelijk level playing field, maar ook tegen etikettering van voedsel.
Het laatste bezoek in Brussel was bij de DG SANCO, die met name de rol van de commissie benadrukte.

DG SANCO is het Directoraat-generaal voor Gezondheids- en Consumentenbescherming binnen de Europese Commissie. De belangrijkste werkgebieden zijn voedselveiligheid (mond- en klauwzeer, BSE, GGO enz.), volksgezondheid en bescherming van de consument. Op het terrein van voedselveiligheid heeft zij de volgende taken:
- verzekering van een hoog niveau van voedselveiligheid,
- doeltreffende controlesystemen, en
- evaluatie van de naleving van de EU-voorschriften op het gebied van voedselveiligheid, -kwaliteit, en diervoeders
- gezondheid van planten en dieren,
- dierenwelzijn in de Europese Unie door "boer tot bord"-maatregelen, en
- toezicht en goede functionering van de interne markt en de uitvoer van derde landen naar de EU.
- beheer van de internationale betrekkingen met derde landen en internationale organisaties op het punt van
voedselveiligheid, de gezondheid van planten en dieren, dierenwelzijn en diervoeders.
- beheer van de betrekkingen met de EFSA voedselautoriteit, en
risicobeheer op basis van wetenschappelijke gegevens
DG SANCO is met name verantwoordelijk voor beleid, daar waar EFSA verantwoordelijk is voor de wetenschappelijke onderbouwing. Belangrijkste lijn:beleid gebaseerd op wetenschappelijke adviezen, geen beleid o.b.v. nationale opinies, zoals bij BSE en oplossingen vooral zoeken in de keten.
Vervolgens in Washington DC een 15-tal organisaties en instanties bezocht.
Eerste confrontatie is bij de douane, waar uitgebreid gewaarschuwd wordt voor mond en klauwzeer.
Eerst FSIS, van het ministerie van landbouw, verantwoordelijk voor voedselveiligheid op het gebied van vlees en vleesproducten. De FSIS is het broertje van de FDA die verantwoordelijk is voor al het andere voedsel.
Verschil met Europa is dat de verantwoordelijkheid voor beleid en uitvoering hier in een organisatie zit, maar dat er twee organisaties hetzelfde werk doen.
Andere opmerkelijke verschillen: in Europa is er vooral aandacht voor zaken als MPA en dioxinevervuilingen, in de VS zit men vooral op problemen met bacteriële infecties als salmonella, E-coli en listeria.
Eigenlijk is dat wel een rationele benadering omdat daar ook het grote consumentenrisico zit.

Ander opmerkelijk verschil, de VS kijkt vooral aan het eind van de keten, waar de EU meer op de lijn van de keten zit.
BSE is in de VS niet echt een item.
Ze hebben een geval gehad aan het eind van vorig jaar, maar bij gebrek aan I en R was de herkomst moeilijk te bepalen.
Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dus maar besloten is dat het beest uit Canada kwam. Vervolgens is wel besloten steekproefsgewijze dieren te testen: Het wachten is op een echte uitbraak van BSE en een crisis.
Het beleid m.b.t. diermeel is geen diermeel voor herkauwers.
Er vindt evenwel geen controle op de veevoederbedrijven plaats.(geheel in lijn met uitsluitend controle aan het eind van de keten).
De FDA monitoren wel het aantal gevallen van listeria,salmonella en E-coli157 bij consumenten, en bij afwijkingen grijpen ze in.
Toch is de reikwijdte van de FDA weer niet zo groot, de rol beperkt zich tot de laatste schakel in de keten in de veronderstelling dat die het wel traceert, maar de systemen daarvoor zijn volgens mij gebrekkig.(FDA komt niet op de boerderij en zeker niet bij hun toeleveranciers).
Eigenlijk wil men in de VS niets hebben van het voorzorgsprincipe, alleen als er een bewezen probleem van enige omvang is wordt er wat mee gedaan.
Om die reden is er geen bedenking over GMO's en bijvoorbeeld BST.
Een belangrijk thema in de VS is bioterrorisme.
Ze zijn als de dood voor terroristische aanslagen in de voedselketen, maar beseffen ook dat zoiets moeilijk te voorkomen is.

Om die reden is in de VS wel een discussie ontstaan om beide voedselautoriteiten samen te voegen en meer inzet te plegen op met name bioterrorisme.
Het gehele apparaat is overheidsgestuurd en door de overheid gefinancierd.
Voorts een bezoek gebracht aan de farmers union, één van de landbouworganisaties in de VS (800000 leden) en zeer defensief ingesteld.
Geen moeilijke discussies over traceerbaarheid en I en R: het leidt er alleen maar toe dat ze bij je komen als er wat aan de hand is en dat is lastig.
Toch beseffen ook zij dat een geval van BSE wat niet te traceren is veel schadelijker is als een traceerbaar geval.
Maar voor als nog pleiten zij voor uitsluitend een vrijwillig I en R.
Door het ontbreken van een duidelijke keten richten belangenorganisaties zich uitsluitend op de overheid.
Dat leidt er toe dat in Washington DC en omgeving 40.000 mensen bezig zijn met lobbyen in de richting van overheid en parlement.(uiteraard in totaal en niet alleen landbouw).
Een aantal organisaties bezocht die industrie en retail vertegenwoordigen.
Hieronder de organisatie voor restauranthouders, die een programma hadden waar hun leden adviezen kregen om met name bacteriologische besmettingen tegen te gaan, een van de weinige keren dat een organisatie zich richt op zijn eigen achterban.
Een bezoek gebracht aan de Wereldbank, die zich richt op financiering en beleid voor ontwikkelingslanden.
Een gekke gewaarwording als je in een luxe gebouw komt waar een spreuk aan de muur hangt dat dit gebouw er is om de armoede en honger in de wereld te bestrijden.

Gesproken met Ad Melkert.
Twee opvallende zaken:
Ten eerste dat Europa zijn landbouwbeleid moet aanpassen ter bescherming van de ontwikkelingslanden (ik kan de impact van de wereldbank niet goed inschatten, maar als die groot is, is duidelijk wat de koers is/blijft).
Ten tweede rond voedselveiligheid de angst dat tariefdrempels worden afgebouwd, maar dat voedselveiligheidsdrempels worden opgebouwd.
Overigens werd ook daar wel erkend dat ook tussen ontwikkelingslanden forse handelsbelemmeringen bestaan en dat de voordelen van hervormingen wellicht niet naar de allerarmste landen gaan maar meer naar Zuid-Amerikaanse landen.
Als grote successen werden met name de groeiende economieën van India en China genoemd.

Conclusies van de reis zijn dat:
- we het in Europa zo slecht nog niet doen,
- het overheidsgestuurde Amerikaanse model lijkt aantrekkelijk, maar is weinig efficiënt en is absoluut niet sluitend qua traceerbaarheid,
- de benadering in de VS over het voorzorgsprincipe en de rationele benadering over risico's beter is dan de meer gevoelsmatige EU benadering, je kunt moeite hebben met de BSE benadering in de VS, maar als je kijkt naar het evenwicht tussen risico's en maatregelen is het zo gek nog niet.

groeten Siem-Jan.

<a href=nieuwsgrazer.nl/><img/ src=nieuwsgrazer.nl/images/banner.png/ width=234 height=60 border=0>
</a>