Het verslag van Maat in hetNederlands Dagblad

Artikel overgenomen uit het Nederlands Dagblad

Toekomst voor agrarisch Nederland
door onze redacteur Ruurd Ubels
Albert Jan Maat wil respect voor de Nederlandse boer en tuinder. ,,Fout vlees in Nederland? Een klinkklare leugen.'' De nieuwe voorzitter van LTO Nederland laat zich echter niet gek maken. ,,God heeft ons veel toevertrouwd, maar het is uiteindelijk allemaal van Hem. Dat geeft ontspanning.''
PATERSWOLDE - ,,In het buitenland is veel respect voor onze agrarische sector. In Nederland zelf wordt de sector echter wel eens als marginaal gezien, die bovendien nog minder zal voorstellen als alle steun uit Brussel wegvalt. Nou, tweederde van onze land- en tuinbouw ontvangt geen cent, terwijl de sector wel voor 600.000 banen zorgt. Nederland verdient er jaarlijks 54 miljard euro aan, tien procent van het bruto nationaal product.''

Albert Jan Maat maakt van zijn hart geen moordkuil, als hij aan de eettafel in zijn woning te Paterswolde (Drenthe) de eerste vragen beantwoordt. Sinds anderhalve maand is hij voorzitter van de overkoepelende land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland. Speerpunt van zijn beleid wordt het verbeteren van het imago dat de agrarische sector heeft.

Maat kent de enquêtes waaruit blijkt dat burgers veel respect hebben voor agrariërs. ,,Maar dat respect komt in het publieke debat onvoldoende tot uiting'', zegt hij. ,,Het beeld is dat landbouwgrond er vooral is om voor iets anders te gebruiken, voor wegen, voor nieuwbouwwijken, voor natuur. Natuurlijk moet daarvoor ruimte zijn, maar weten we wel dat een hectare suikerbieten meer schadelijke CO2 uit de lucht haalt dan een hectare bos?''

Hectisch
LTO Nederland heeft een hectische periode achter de rug. De landelijke koepelorganisatie ontstond in 1995, maar in 2004 trok de zuidelijke belangenorganisatie ZLTO zich terug. In het noorden van het land besloten de drie regionale organisaties WLTO (west), NLTO (noord) en GLTO (oost) te fuseren in LTO Noord. Het gevolg was dat medio 2005 de koepelorganisatie werd omgebouwd naar een sterk afgeslankte federatie van de drie regionale organisaties LTO Noord, ZLTO en de Limburgse LLTB.

Boerenzoon Albert Jan Maat werd begin dit jaar benaderd voor het voorzitterschap, terwijl hij voor het CDA lid was van het Europese Parlement. ,,Ik had landbouw in mijn portefeuille en dat beviel goed. Ik heb dat zo'n zeven jaar met veel voldoening gedaan.''

LTO Nederland, dat in Den Haag naar een kleiner kantoor is verhuisd, ,,is een netwerkorganisatie geworden. Nu moeten we het vertrouwen tussen de drie organisaties uitbouwen en naar buiten toe weer een stevig profiel krijgen. Mijn ervaring is dat dit lukt.''

Onder vuur
Maat treedt aan in een klimaat waarin agrariërs in politiek-Den Haag onder vuur liggen. Sinds de Partij voor de Dieren (PvdD) eind vorig jaar twee zetels in de Tweede Kamer bemachtigde, wordt dierenwelzijn in bijna elk landbouwdebat aangekaart. Ook de PvdA, de Partij voor de Vrijheid (PVV) en GroenLinks nemen - met de hete adem van de PvdD in de nek - op dit punt meer initiatieven. ,,Die twee zetels van de Partij voor de Dieren zijn een vechtterrein geworden'', vindt de LTO-voorzitter. ,,Daarom overbieden andere partijen elkaar als het gaat om dierenwelzijn.''

Veel boeren kijken met afgrijzen naar deze ontwikkeling. Maat niet. ,,Er is geen enkele reden zenuwachtig te worden, want ik zie de partij van Marianne Thieme is geen bedreiging, maar een uitdaging. Boeren hoeven zich niet te schamen. Nederland is voor biggen zelfs een van de drie beste landen ter wereld om geboren te worden. Door de verstedelijking is de afstand van burgers tot de natuur groter geworden. Dat verklaart waarom dieren vaker worden gezien als iets om mee te knuffelen, terwijl een boer zo efficiënt mogelijk wil werken.''

Boos werd Maat onlangs toen tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer het vlees uit de intensieve landbouw ,,fout'' werd genoemd. ,,Een klinkklare leugen. In Nederland bestaat geen fout vlees, want ook in de zogenoemde intensieve veehouderij voldoen alle boeren aan de regels. Veertig procent van hen doet op het terrein van dierenwelzijn zelfs meer dan wordt gevraagd.''

LTO Nederland is al jaren ,,koploper'' in de discussie over dierenwelzijn, stelt Maat. ,,Dankzij ons - en niet dankzij de Dierenbescherming - staat het vaccineren tegen bijvoorbeeld mond- en klauwzeer op de Europese agenda. Hetzelfde geldt voor het castreren van biggen. Er is nu besloten dat biggen verdoofd te castreren, maar dat leidt bij die dieren tot minstens zoveel stress als onverdoofd castreren. Het debat zou moeten gaan over helemaal niet castreren.''

ChristenUnie
De Tweede Kamer besloot eind mei het Centraal Planbureau en het Natuur- en Milieuplanbureau te laten onderzoeken of de bio-industrie verboden kan worden. Het valt Maat op dat de partijen die tegen de intensieve veehouderij zijn, zich vaak ook tegen de Europese grondwet hebben gekeerd. ,,Terwijl daarin werd geregeld besluiten bij meerderheid van stemmen te nemen, zonder vetorecht. Als we deze systematiek hadden ingevoerd, dan waren diervriendelijke zaken als vaccinatie en het aan banden leggen van dierentransporten intussen al geregeld. Dierenwelzijn is niet gebaat bij een verdeelde EU, leert de ervaring.''

Onlangs sprak de LTO-voorzitter anderhalf uur met VVD-leider Mark Rutte. Ook bij kritische partijen als GroenLinks en de PvdD is hij langsgeweest. En de ChristenUnie? ,,Een interessante partij'', klinkt het behoedzaam. Interessant omdat de partij een regeringspartner is, maar ook omdat ,,de ChristenUnie volop bezig is met het ontwikkelen van een visie op de toekomst van de land- en tuinbouw''.

Maat is blij met dit debat. ,,LTO Nederland heeft wel eens gevreesd dat de ChristenUnie de kant zou opgaan waar nu de Partij van de Dieren. Men stond soms te veel met de rug naar de economische realiteit en leek in een zwaar moreel getoonzet debat uit te komen bij alleen de biologische landbouw. De partij probeert nu een balans te vinden rond het thema duurzaamheid. Prima, want duurzaamheid is ook de Nederlandse agrariër op het lijf geschreven.''

Trots
De LTO-voorzitter wil het werk van boeren en tuinders meer onder de aandacht brengen. ,,We hebben al Kom in de Kas en de zichtstallen in de varkenssector, maar ik denk ook aan een tv-programma waarin agrariërs en burgers elkaar leren kennen. Dat zou prima kunnen aan de hand van aansprekende thema's als water- en natuurbeheer. Of dit doorgaat? We hebben kort geleden met de NCRV een principeafspraak gemaakt.''
Nederland telt nog zo'n 80.000 land- en tuinbouwbedrijven en per dag leggen circa drie agrariërs het bijltje erbij neer. Bovendien is de kritiek vanuit de politiek soms hard. Zijn agrariërs nog wel trots? Ja, zegt Maat. Maar hij constateert wel eens een gebrek aan zelfvertrouwen. ,,Op het moment dat stadsuitbreiding ter sprake komt, hoor je boeren nog wel eens zeggen: 'Ik verzet me niet, dit verlies ik toch.' Maar je staat veel sterker, als je zelfverzekerd bent. Dan kun je ook beter omgaan met kritiek van bijvoorbeeld de Partij voor de Dieren of met acties van Wakker Dier. Wie zelfvertrouwen heeft, kan de argumenten wegen, afstand nemen en doorgaan met z'n werk. Meer van zulke boeren, dat is mijn ideaal.''

Als het aan Maat ligt, neemt dit tempo waarin agrariërs met hun bedrijf stoppen, af. De LTO-voorzitter wijst op een recent rapport van de VN-wereldvoedselorganisatie, waarin de FAO een somber beeld schetst van een wereldwijde voedselproductie die de groei van de wereldbevolking niet kan bijbenen. Maat: ,,Het ontginnen van nieuwe gebieden voor voedselproductie wordt steeds moeilijker. Tegelijk heeft Europa daar een fantastisch klimaat voor. Wie dit weet, zal zich realiseren dat onze agrariërs uitermate relevant zijn.''

Nuchter
Daarnaast wijst Maat op de positieve rol van boeren bij de klimaatverandering. ,,Ik noemde al dat suikerbieten meer CO2 uit de lucht halen dan bos. Boeren kunnen ook prima 'blauwe diensten' verlenen, zoals het opvangen van overtollig water.''

Tot slot is er de toenemende vraag naar alternatieve brandstoffen, nodig om de schadelijke uitstoot van fossiele brandstoffen te verminderen. Landbouwproducten als maïs, koolzaad en suikerbieten zijn uitstekend te gebruiken als milieuvriendelijke biobrandstoffen.

,,Het is tijd voor een nuchtere herijking van het maatschappelijk debat over de land- en tuinbouw. Gezien de enorme problemen op het gebied van honger, klimaat en energie is het niet logisch nog meer goede landbouwgrond om te zetten in bijvoorbeeld natuur.''