Greenpeace daagt overheid voor de rechter om stikstofbeleid

Greenpeace stapt naar de rechter om een strenger stikstofbeleid af te dwingen. Met de huidige stikstofwet overtreedt de overheid volgens Greenpeace de Europese habitatrichtlijn. De milieuorganisatie wil via de rechter afdwingen dat de overheid de uitstoot veel sneller terugbrengt dan nu in de wet is vastgelegd. De actie van Greenpeace wordt gesteund door een brede coalitie van natuur- en milieupartijen, waaronder Wereldnatuurfonds, Vogelbescherming en Milieudefensie.

Begin maart nam de Tweede Kamer een wet aan, die bepaalt dat er tot 2030 minder stikstof mag worden uitgestoten. Ook worden meer maatregelen genomen om de natuur te beschermen. Maar volgens Greenpeace is het allemaal nog lang niet genoeg. De milieuorganisatie voelt zich gesteund door een onderzoek van ecoloog Roland Bobbink van onderzoekscentrum Bware uit Nijmegen. Hij heeft onderzocht welke invloed voortdurende stikstofuitstoot heeft op de meest kwetsbare natuur, en in hoeverre de voorgenomen maatregelen de stikstofneerslag beperken.

In het onderzoek staat dat 75 procent van de meest kwetsbare landschappen zoals zandgronden, duinen, of heide blootstaat aan teveel stikstof. Als de kabinetsplannen worden uitgevoerd, zal dat in 2030 gemiddeld nog steeds 50 procent of meer zijn.

Snel handelen geboden
Volgens de stikstofwet van landbouwminister Schouten moeten de landbouw en de industrie hun stikstofuitstoot beperken. Ook is er geld uitgetrokken om de natuur te beschermen en te verbeteren. Maar wetenschappers wijzen erop dat het te langzaam gaat. Volgens onderzoeker Bobbink is snel handelen geboden: "Hoe langer de stikstofuitstoot zich opbouwt in de natuur, hoe erger de gevolgen." Teveel stikstof in de natuur leidt tot minder planten- en diersoorten, waardoor de natuur verschraalt en het evenwicht in de natuur verstoord raakt.

Greenpeace eist dat de overheid de doelstellingen naar voren haalt. Daarmee zou moeten worden bereikt dat in 2035 al 97 procent van de stikstofgevoelige natuur in ons land onder de Europese normen valt. De stikstofwet beperkt zich tot doelen voor 2030. Volgens de stikstofwet wordt dan een reductie van 26 procent bereikt, waarmee 50 procent van de kwetsbare natuurtypen onder het niveau van de Europese wetgeving valt.

Campagneleider Hilde-Anna de Vries van Greenpeace wijst erop dat wetenschappelijk vaststaat dat stikstof veel schade aanricht in de natuur. "Daarom moet de uitstoot zo snel mogelijk naar beneden. We zien dat ecosystemen niet meer functioneren, dat de bodem verzuurt, de heide wordt overwoekerd en dat de biodiversiteit wordt aangetast, soms al onomkeerbaar. Als we dat willen voorkomen, moeten we zo snel mogelijk de uitstoot beperken."

'Stikstofwet schiet inderdaad tekort'
Greenpeace is niet de eerste organisatie die vaststelt dat de huidige maatregelen niet tot voldoende stikstofdaling leiden. Vorige maand verscheen al een rapport onder de vlag van het Wereld Natuur Fonds, waarin elf wetenschappers concludeerden dat de huidige inspanningen van het kabinet niet zullen leiden tot substantieel natuurherstel.

Minister Schouten van Landbouw zei deze week in een reactie aan de Tweede Kamer dat dit rapport onvoldoende is onderbouwd. Zij kondigde aan dat Wageningen University & Research (WUR) binnenkort met een beter onderbouwd rapport komt. Het rapport is ondertussen wel door een groep van 35 vooraanstaande hoogleraren naar de informateur gestuurd met het verzoek dit op de agenda van de kabinetsformatie te zetten.

Landbouworganisatie LTO zegt in een reactie de analyse van Greenpeace te delen, maar dat dreigen met onrealistische plannen en rechtszaken geen oplossingen biedt. Voorzitter Sjaak van der Tak: "De stikstofwet schiet inderdaad tekort. Er is veel te weinig budget om de doelstellingen te halen en de broodnodige ontwikkelruimte te creëren."