Minister Van Nieuwenhuizen houdt zich niet aan de uitspraak van de Raad van State over het stikstofbeleid

Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur handelt in strijd met een uitspraak die de Raad van State vorig jaar deed over het Nederlandse stikstofbeleid. Volgens juristen is de kans groot dat de rechter vergunningen opnieuw onderuithaalt.

Voor vergunningen voor de aanleg van wegen gebruikt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nu een rekenmodel waarbij de stikstofuitstoot van het verkeer maar tot een afstand van 5 kilometer wordt meegerekend. EenVandaag liet afgelopen zomer al zien dat voor bijvoorbeeld veehouderijen, fabrieken of energiecentrales heel andere regels gelden. Zij moeten hun stikstofneerslag tot over honderden kilometers uitrekenen. Een boer in Brabant bijvoorbeeld moet, als hij een vergunning aanvraagt voor een nieuwe stal, de neerslag van ammoniak uit zijn bedrijf tot in Noord-Nederland in kaart brengen.

Methode is 'onverdedigbaar'
Rekenkundigen uitten in EenVandaag al forse kritiek op de rekenmethode die voor verkeer wordt gebruikt. En ook de Commissie Hordijk, die in opdracht van het kabinet onderzoek deed naar de rekenmodellen voor stikstof, noemde de werkwijze 'onverdedigbaar'. Volgens de commissie blijft door de afstandsgrens van 5 kilometer verreweg het grootste deel van alle stikstofoxiden buiten beschouwing: 95 procent van de stikstof wordt zo niet in kaart gebracht.

Ondanks de kritiek blijft Van Nieuwenhuizen de rekenmethode gebruiken. Bijvoorbeeld rond de verbreding van de Ring Utrecht, waarvoor ze vorige maand een Tracébesluit tekende. Maar ook voor de Natuurvergunningen van de luchthavens, waaronder Schiphol en Lelystad Airport. Ook de stikstof uit al het verkeer dat van en naar deze vliegvelden gaat, moet in kaart worden gebracht. En ook dat gebeurt tot een afstand van 5 kilometer.

Tegen de Raad van State in
Volgens vooraanstaande juristen handelt de minister daarmee in strijd met de uitspraak van de Raad van State van 29 mei vorig jaar. Met dat vonnis haalde de hoogste bestuursrechter het Programma Aanpak Stikstof (PAS) compleet onderuit, omdat deze aanpak de natuur onvoldoende beschermde.

In dat PAS werd gewerkt met drempelwaarden en afstandsgrenzen. Onder zo'n waarde of buiten zo'n afstandsgrens hoefde de stikstofneerslag in de natuur niet te worden meegerekend. Zo werd ook de stikstofneerslag uit schepen tot een afstand van 5 kilometer vanaf de vaarroute in kaart gebracht. Maar de Raad van State oordeelde vorig jaar mei dat dit niet meer was toegestaan.

Oogkleppen op
Dat betekent dat Van Nieuwenhuizen, nu ze vasthoudt aan de 5 kilometer-grens voor wegen, tegen de hoogste bestuursrechter ingaat, zegt hoogleraar Natuurbeschermingsrecht Kees Bastmeijer. "Ik denk niet dat dit juridisch houdbaar is. Als je alleen binnen de zone van 5 kilometer kijkt, reken je heel veel niet mee. De Raad van State heeft duidelijk gemaakt dat wanneer je bepaalde stikstofneerslag niet meeneemt, dat alléén kan wanneer je van tevoren weet dat dit geen schade zal toebrengen aan de natuur. Maar wanneer je weet dat er zoveel buiten de 5 kilometer neerslaat, kan je die zekerheid nooit hebben."

Bastmeijer noemt het 'heel vreemd dat de minister op de oude voet doorgaat'. "Ik denk toch dat het een klein beetje oogkleppen op is, doorgaan met je eigen projecten en te weinig rekenschap geven van wat de rechter heeft gezegd."