”Hoe FarmerFriendly is uw supermarkt?”

Routebeschrijving naar een eerlijker prijs

Minder dan een jaar geleden, werd binnen FDF een plan geboren dat al snel een naam kreeg: FarmerFriendly. Een concept waarbij voor het eerst niet de boer zou moeten voldoen aan allerlei extra’s om zijn “license to produce” te behouden, maar waarmee de supermarkten en consumenten hun boervriendelijkheid aan kunnen tonen. Via een afdracht waarmee de productie-eisen van de burger, kunnen worden uitbetaald aan de deelnemende boeren. Een soort van medeverantwoordelijkheidsheffing van 3% over de totale supermarktomzet: waardoor een kilo appels van 1 euro, naar 1,03 euro gaat.

Ieder jaar komen er meer eisen van “de maatschappij” bij voor de boeren. De afnemers – waaronder de supermarkten – dwingen de boeren tot investeringen om aan die bovenwettelijke eisen te kunnen voldoen. Daardoor wordt de kostprijs continu opgejaagd terwijl de opbrengstprijs van de boer hetzelfde blijft. Want de afnemers betaalden de afgelopen 40 jaar nooit voor hun bovenwettelijke eisen. Ondanks hun miljardenomzetten, -winsten en triljarden kostende overnames: allemaal betaald van de winst op datzelfde voedsel waarvan de prijs voor de boeren nooit steeg.

De supers hebben daarnaast het recht om overal ter wereld hun producten in te kopen, ook als die niet aan dezelfde strenge eisen voldoen als ze opleggen aan de Nederlandse boeren. “Dat zijn de handelsregels,” horen wij dan. Nederlandse burgers stellen hoge eisen aan de manier waarop de boeren moeten produceren. Maar zijn vrij om in diezelfde supermarkt te kopen wat ze willen. Omdat ‘prijs’ voor de meeste consumenten nog steeds belangrijker is dan ‘hoogste kwaliteit’ die hij als burger oplegt, groeide de kloof tussen opbrengstprijs en kostprijs zo met het jaar: ‘de markt’ betaald niet voor extra investeringen. Niemand had tot nu toe een passend antwoord voor dat probleem.

FDF lukte het wél. Slechts anderhalf jaar na de oprichting. Met FarmerFriendly is een Keurmerk ontwikkeld dat niet in strijd is met de regels van de ACM of handelsverdragen, omdat het Keurmerk geen drempels opwerpt voor de handelsstromen, geen buitenlandse producenten benadeelt, terwijl deelname vrijwillig is. Dé voorwaarden die het CBL aan FDF stelde in juli 2020. Het Keurmerk voldoet tevens aan de voorwaarde van veel burgers die in enquêtes aangeven dat een extra heffing op voedsel alleen te rechtvaardigen is, als deze rechtstreeks bij de boeren terechtkomt.
FarmerFriendly voorkomt daarnaast dat meerprijs-concepten in de supermarkten stranden, omdat de supers naast dat duurzame product met een meerprijs voor de Nederlandse boeren, direct een kiloknaller leggen. Zoals in het verleden vaak gebeurd is. Waarbij het in de natuur van de meeste mensen ligt, om op dat moment voor die goedkope optie te gaan.

De boeren waar FDF het Keurmerk aan voorstelt, reageren net zo opgetogen als wij, doordat ze zich de kracht van dit Keurmerk realiseren. Na jaren van vruchteloos onderhandelen, bidden en smeken voor een eerlijk speelveld en een eerlijker prijs, is er dan eindelijk een concept dat wél een oplossing kan zijn.

En omdat alle schakels van de voedselketen, waaronder het CBL, eerder al verklaarden dat ook zij vinden dat boeren een eerlijke boterham verdienen, lijkt niets de introductie van FarmerFriendly in de weg te staan. Eindelijk kunnen de supermarktbazen – waarvan velen een vaste positie in de Quote 500 innemen – met FarmerFriendly hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen: faciliteren tussen wat de burger eist en de boer behoort te krijgen.

Het Keurmerk FarmerFriendly hebben we vervolgens op 17 november 2020 samen met duizenden boeren, aangeboden aan het CBL met slechts één vraag: Geef ons uiterlijk 10 december een reactie; doen jullie mee of niet? Zodat bij een ‘ja’ het Keurmerk begin 2021 kan worden geïntroduceerd. De machtige supermarktkoepel CBL reageerde op de avond van 10 december met een brief die ze op hetzelfde moment ook deelden met verschillende media. Waarin die ene, simpele vraag niet werd beantwoord. Maar die wel boos van toon was en ongefundeerde beschuldigingen en claims aan het adres van FDF, de FDF bestuurders persoonlijk en individuele boeren bevatte.

Sinds die brief op 10 december reageren de boeren ontgoocheld. Boos. Dagenlang hebben boeren actie gevoerd. FDF begrijpt dat. FarmerFriendly is de enige oplossing op korte termijn, om het gebrek aan inkomen door de steeds stijgende eisen en achterblijvende prijzen, op te lossen. Is de enige oplossing voor de financiële noodsituatie in veel boerengezinnen, waar het inkomen opnieuw sterk daalde door de huidige crisis. Is dé oplossing om ook volgend jaar aan alle extra kostprijsverhogende eisen te kunnen voldoen.

De blokkades hebben de situatie van de Nederlandse boeren binnen de voedselketen overal op de voorpagina’s gezet en tot bewustwording geleid bij de burgers én bij de supermarktdirecties.

FDF richt zich de komende weken aangaande FarmerFriendly op informatieverspreiding over het Keurmerk en het gesprek met de supermarkten dat voor 14 januari 2021 gepland staat. Het belang van een goede, eerlijke prijs voor de Nederlandse boeren staat nu meer dan prominent op de agenda. Daar mag het niet bij blijven: die eerlijker prijs en een gelijkwaardige positie in de keten moet begin 2021 eindelijk inhoud krijgen.

Het FDF-Bestuur

15 december 2020