Grondwater
Grondwater is vaak in het nieuws. Nieuwsgrazer verzamelt al het nieuws omtrent Grondwater en biedt dit aan via de website en de dagelijkse nieuwsbrief.
Grondwater nieuws
Europese beurs voor onderzoek naar wereldwijde duurzaamheid van grondwater en gewasproductie
14-01-2022 - 0 reacties Inge de Graaf, onderzoeker bij Water Systems and Global Change, heeft een Starting Grant van 1,5 miljoen euro gekregen van de European Research Council (ERC). Ze gaat een model ontwikkelen om verbanden te leggen tussen beschikbaarheid van grondwater en landbouwproductie in de wereld.
De Mekongdelta in Vietnam zinkt: kan sediment soelaas bieden?
14-01-2022 - 0 reacties In de Vietnamese Mekongdelta, waar zo’n 17 miljoen mensen wonen, zijn grote stukken land ingepolderd voor het verbouwen van onder andere rijst en garnalen. Op dit moment ligt de delta gemiddeld minder dan een meter boven zeeniveau. Maar mede door bodemdaling, veroorzaakt door het wegpompen van grondwater, een tekort aan sediment, en zeespiegelstijging voorspellen onderzoekers van Wageningen University & Research en de Universiteit Utrecht dat in 2050 grote delen van de delta onder zeeniveau liggen. Wat kan Vietnam doen om boven water te blijven?
De Mekongdelta in Vietnam zinkt: kan sediment soelaas bieden?
13-01-2022 - 0 reacties In de Vietnamese Mekongdelta, waar zo’n 17 miljoen mensen wonen, zijn grote stukken land ingepolderd voor het verbouwen van onder andere rijst en garnalen. Op dit moment ligt de delta gemiddeld minder dan een meter boven zeeniveau. Maar mede door bodemdaling, veroorzaakt door het wegpompen van grondwater, een tekort aan sediment, en zeespiegelstijging voorspellen onderzoekers van Wageningen University & Research en de Universiteit Utrecht dat in 2050 grote delen van de delta onder zeeniveau liggen. Wat kan Vietnam doen om boven water te blijven?
Noord-Hollands onderzoek PFAS bevestigt landelijke bevindingen
11-01-2022 - 0 reacties De provincie heeft onderzoek laten uitvoeren naar per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) in diep en ondiep grondwater langs de kuststrook van Noord-Holland.
Brabantbrede steun grondwaterdeal
16-12-2021 - 0 reacties 'Het is een convenant waar we ons allemaal in kunnen vinden met doelen die haalbaar zijn.' ZLTO bestuurder Janus Scheepers is tevreden met het Grondwaterconvenant 2021-2027 van de provincie Noord-Brabant. Het gezamenlijke doel is meer water vasthouden, minder grondwater gebruiken en snellere interventies bij droogte of wateroverlast.
Boeren en tuinders helpen mee met bescherming drinkwaterbron Drentsche Aa
25-11-2021 - 0 reacties De bescherming van de Drentsche Aa als belangrijke bron voor drinkwater. Meer zichtbare biodiversiteit aan de waterkant. Minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Het vasthouden van regen- en grondwater voor gewassen op het land. Het zijn doelen van een unieke ‘groenblauwe’ samenwerking in…
Een van de natste gebieden van Nederland, de Veluwe, droogt op
14-10-2021 - 0 reacties
De Veluwe wordt elk jaar droger. En dat is opvallend, omdat het natuurgebied juist een van de natste gebieden van Nederland is. "De waterbalans op de Veluwe is uit balans", stelt Maarten Veldhuis van Waterschap Vallei en Veluwe. "Er gaat meer water per jaar het gebied uit, dan dat er aan regenval bijkomt."
Op de Veluwe valt gemiddeld 10 procent meer neerslag dan in de rest van Nederland, legt NOS-weerman Peter Kuipers Munneke uit. "Dat is zo'n 100 millimeter per jaar. En toch is het een enorm gevecht om het gebied niet te laten uitdrogen."
Droogte door boscomplex, industrie en polders
"De Veluwe is honderden jaren lang, tijdens de Middeleeuwen, heel kaal geweest", zegt Veldhuis. "Het was heide en zand en nog wat oude, mooie bossen. Dat verdampte veel minder dan het grote boscomplex dat we nu op de Veluwe hebben staan. Tegenwoordig verdampt er drie keer zoveel water als vroeger. Dat wordt niet meer aangevuld door het grondwater. Ook wordt er getrokken aan de zoetwatervoorraad op de Veluwe voor drinkwater en de industrie."
De polders die zijn aangelegd in de Zuiderzee en Flevoland onttrekken ook veel water aan het gebied. Het water wordt eruit gepompt om landbouw en bewoning mogelijk te maken. De klimaatverandering komt daar dan ook nog bij. "Het is een grote opgave om die balans weer te herstellen", zegt Veldhuis.
Sponsfunctie
Om het droogteprobleem op te lossen moet het gebied weer haar natuurlijk sponsfunctie terugkrijgen, bijvoorbeeld door het creëren van moerassen en natuurlijke bossen. Ook wordt geprobeerd meer water uit de Leuvenumse beek vast te houden op de Veluwe en het niet te laten wegstromen naar het IJsselmeer.
Peter Kuipers Munneke: "De verwachting is dat in de toekomst droge gebieden droger en natte gebieden natter zullen worden. In de winter zal de neerslag in het Veluwegebied blijven toenemen, ook in de komende eeuw. In zekere zin is er dus nog hoop voor Veluwe."
Telers vrezen voor grondwater bij komst natuurbegraafplaats Hoek van Holland
04-10-2021 - 0 reacties
De Bonnenpolder tussen Hoek van Holland en Maassluis gaat de komend jaren op de schop. Er komt onder meer een natuurbegraafplaats in het nu vooral nog agrarische gebied. Een kas aan de Polderhaakweg moet plaats maken voor vijf woningen, is een van de consequenties.
Niet iedereen is blij met het bestemmingsplan…
Gaten schieten in Brabants grondwaterbeleid: 'Bezwaren maken zeker kans'
13-09-2021 - 0 reacties
De manier waarop Brabant de verdroging aanpakt, voldoet niet altijd aan Europese wetten en regels. Dat staat in een onderzoek van drie wetenschappers in opdracht van Natuurmonumenten, Brabants Landschap en de Brabantse Milieu Federatie. Als iemand bezwaar maakt tegen het oppompen van grondwater, zou die best wel eens gelijk kunnen krijgen van de rechter, zo staat er in het stuk.
De drie wetenschappers bestudeerden wat Europese wetten en regels betekenen voor de Brabantse maatregelen tegen verdroging.
Grote rechtszakenHet rapport doet denken aan de grote rechtszaken waarmee de Nederlandse overheid werd gedwongen iets te doen tegen broeikasgassen (de Urgendazaak in 2019) en stikstof. Volgens Lars Koreman van Natuurmonumenten zijn de Brabantse organisaties niet van plan om zo'n zaak aan te spannen en is het rapport vooral bedoeld om duidelijk te maken dat er snel wat moet gebeuren.
Provinciewoordvoerder Pieter Meulman: "De provincie bestudeert het stuk nog. Maar dat er iets aan de verdroging moet gebeuren, is helder. We zijn er ook al mee bezig."
CommissieDe provincie Brabant presenteerde afgelopen donderdag nog een commissie die maatregelen moet verzinnen tegen de verdroging. In die commissie zitten onder anderen:
de voormalige rijksbouwmeester Floris van Alkemade, oud-VVD-minister van infrastructuur Melanie Maas Geesteranus,bestuurskundige Pieter Tops.De verdroging is een Brabants probleem dat al jaren speelt. De droge zomers in de afgelopen jaren als gevolg van de klimaatverandering versterken het nog eens. Het rapport dat deze week verscheen, gaat vooral over grondwater. Brabant gebruikt meer grondwater dan er wordt aangevuld. Een van de gevolgen is dat de Brabantse natuur in hoog tempo verdroogt.
Verslechtering verbodenVolgens landelijke afspraken zou in 2027 de grondwaterbalans in orde moeten zijn. Maar er is ook afgesproken dat de situatie voor die tijd niet mag verslechteren. Als er in Brabant steeds meer water wordt opgepompt, is dat nu al in strijd met wetten en regels.
Ook voor Natura-2000 gebieden (Brabant heeft er twintig) geldt zo'n principe. Er is tijd om de natuur in die gebieden in orde te brengen maar in de tussentijd mag de natuur er niet op achteruit gaan. Als zulke natuurgebieden verder verdrogen omdat er te veel grondwater wordt opgepompt, zou een rechter maatregelen kunnen nemen, schrijven de wetenschappers in het rapport.
Niet altijd even helderZe betwijfelen of het Brabantse beleid een toetsing door de rechter zou doorstaan. De provincie steekt veel geld in plannen om verdroging te bestrijden maar in die regels staat niet altijd even helder wat ze op moeten leveren. Ook steunt de provincie volgens het rapport wel erg op andere partijen.
In Brabant werken de partijen die met grondwater te maken hebben veel samen:
de provincie, de Brabantse Milieu Federatie, de waterschappen, boerenorganisatie ZLTO,beheerders van natuurterreinen als Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Brabants Landschap.Deze partijen zitten regelmatig om de tafel. Koreman: "Door die goede samenwerking zijn we er ook helemaal niet op uit om naar de rechter te stappen."
Dat het provinciebestuur tientallen miljoenen investeert in maatregelen tegen de verdroging, maar het blijkbaar toch niet lukt om alle regels en afspraken na te komen, zegt ook wat over de hardnekkigheid van het probleem.
De potentie van verschillende aanlegmethoden druppelirrigatie in snijmaïs
24-08-2021 - 0 reacties Afgelopen jaar deden we op De Marke onderzoek naar de potentie van druppelirrigatie. We onderzochten het effect van verschillende aanlegmethoden op gewasopbrengst en uitspoeling van stikstof. Druppelirrigatie gaf duidelijk hogere gewasopbrengsten (6 ton ds en 3,5 ton zetmeel per ha) en stikstofopname (40 kg per ha) t.o.v. geen irrigatie. Desondanks waren er na de oogst geen verschillen in N-mineraal voorraden in de bodem en nitraatgehalten van het bovenste grondwater.
Weinig zicht op onttrekking grondwater door landbouw
22-06-2021 - 0 reacties Er is onvoldoende zicht op de onttrekking van grondwater voor beregening in de landbouw. De droogte in de zomers van 2019 en 2020, toen meer grondwater opgepompt werd, zette het grondwatersysteem onder druk. Dit blijkt uit een rapportage van de Unie van Waterschappen.
Ook de duinen lijden flink onder stikstof
21-05-2021 - 0 reacties
Stikstof is niet alleen een probleem voor natuurgebieden in het binnenland, ook de Nederlandse duinen hebben er stevig onder te lijden. Langs de hele Noordzeekust zorgt stikstof ervoor dat de natuur verschraalt. Uit onderzoek door de NOS blijkt dat duinbeheerders de afgelopen tien jaar tientallen miljoenen euro's hebben uitgegeven aan het bestrijden van de gevolgen van stikstof.
Zo wordt in de duinen bij Bloemendaal voortdurend gewerkt om de gevolgen van te veel stikstof in natuurgebieden aan te pakken. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het aanleggen van stuifplekken of het afplaggen van de bodem. Ook worden exoten weggehaald, plantensoorten die hier van oudsher niet horen, maar het als gevolg van de overdaad aan stikstof in de lucht zo goed doen dat ze gaan woekeren.
"Als we dit niet zouden doen komt de hele duinenecologie onder druk te staan", zegt ecoloog Dick Groenendijk van natuurbeheerder PWN, dat ook een drinkwaterbedrijf is. "Als bepaalde planten en dieren verdwijnen, dreigt het systeem verstoord te raken. Van alle oorzaken die leiden tot achteruitgang van de natuur in duingebieden is stikstof de belangrijkste, het grootste probleem."
Groenendijk legt uit hoe de duinen bedreigd worden, onder meer door prunussen:
PWN beheert 7500 hectare natuurgebied tussen Zandvoort en het Noord-Hollandse Bergen, allemaal Natura 2000-gebied. Dat betekent dat PWN aan allerlei eisen moet voldoen om de natuurwaarden te kunnen halen, vertelt Groenendijk.
"In een normaal gezond duinlandschap heb je veertig tot vijftig plantensoorten op een paar vierkante meter. Door de stikstof blijven er maar twee of drie soorten over. Maar omdat dit Natura 2000-gebied is, zijn we verplicht om juist al die tientallen bijzondere soorten te beschermen."
Als ze niks doen, zegt Groenendijk, dan blijven over: duinriet en zandzegge. En de exoot vogelkers. Die laatste hoort van nature niet in Nederland, maar komt uit de VS. Groenendijk: "Als de bodem verzuurt vanwege stikstof, dan heeft deze vogelkers een voorsprong. Vogelkers wordt een flinke boom, maar begint als kiemplant van 40 cm hoog. De planten gaan woekeren, en dan lijkt het alsof je bij een akker staat waarop maar één gewas groeit."
Kustbescherming
Duinen zijn belangrijk voor onze kustbescherming. Ze 'bewegen mee' met de zee, vertelt de ecoloog. Zand van het strand waait de duinen in, en het grondwater onder de duinen stijgt mee met de zeespiegel. Dit meebewegen van het duin kan niet meer als stuivend zand verdwijnt en er meer struiken en bomen komen. "Dan stijgt de bodem niet meer automatisch mee met de verwachte zeespiegelstijging en mis je een belangrijke schakel in onze kustbescherming."
Volgens de Unie van Waterschappen zijn de duinen zeker belangrijk voor de kustbescherming. Op korte termijn is de stabiliteit ervan niet in gevaar, reageert een woordvoerder. Maar voor de langere termijn is het essentieel dat de biodiversiteit in stand blijft en wordt versterkt.
Open duinlandschap
Noordelijker, bij Castricum, trekken dag in dag uit groepen mensen met een arbeidsbeperking de duinen in voor natuurbehoud. Door omstandigheden hebben zij moeite om te functioneren in een normale baan. In de duinen kunnen ze werkervaring opdoen en een opleiding volgen, in de hoop daarna door te kunnen stromen naar gewoon werk.
Robert Jan Prins van PWN is hun praktijkopleider. "De bronnen van stikstof kunnen wij niet aanpakken, we kunnen alleen de gevolgen ervan bestrijden", legt hij uit. "Stikstofminnende soorten verdringen de planten die van oudsher in de duinen voorkomen. Ik leer de mensen verschillende manieren van natuurbeheer, om een gezond en divers duinlandschap te behouden."
Hun werk is het maaien en afvoeren van ongewenste grassen, bramen en boompjes die te hard groeien door de stikstofbemesting uit de lucht. "Daarnaast laten we het duinreservaat begrazen door landgeiten. Ook hiermee zorgen we voor een open duinlandschap, dat belangrijk is voor veel bedreigde soorten."
Groen licht voor 'smeerpijp' voor vies grondwater Enka-terrein
18-02-2021 - 0 reacties Vervuild grondwater van het oude Enka-terrein in Ede mag via een kilometerslange pijplijn afgevoerd worden naar de Nederrijn bij Wageningen. Dat oordeelt de rechtbank nadat twee milieugroepen in beroep gingen tegen het plan.
Grondwater na natte tijd op veel plaatsen weer op peil, maar nog niet in de Maashorst
01-02-2021 - 0 reacties UDEN/OSS - Het slechte weer van de afgelopen tijd heeft volgens waterschap Aa en Maas de natuur veel goed gedaan. Want het constateert dat het grondwaterpeil op veel plaatsen na meerdere langdurige periodes van droogte eindelijk weer op peil is. De Maashorst kan echter nog steeds extra water gebruiken.
Het is berekend: Brabantse grond moet natter voor de natuur
30-10-2020 - 0 reacties Bij de verdeling van het grondwater komt de natuur er bekaaid vanaf. In Brabant is voor het eerst berekend wat de natuur eigenlijk nodig heeft.
Oproep aan boeren om bestrijdingsmiddelen te checken
25-10-2020 - 0 reacties OSS/UDEN - Als boer nog verboden bestrijdingsmiddelen in bezit? Dan kun je die nu zonder boete inleveren. Om het grondwater te beschermen doet een aantal gemeenten in de regio dit najaar mee aan de actie ‘bezem door de middelenkast’.
Opnieuw een zeer droge zomer voor deel van Nederland
29-09-2020 - 0 reacties Zeeland, Brabant, Limburg en Gelderland hebben deze zomer voor het derde jaar achter elkaar te maken gehad met zeer grote droogte. Het neerslagtekort in delen van deze provincies ligt rond de 300 millimeter en dat is extreem hoog. In het hele zuiden en oosten van het land, in Zeeland en in delen van Noord-Holland staat het grondwater nog steeds laag tot zeer laag.
Nitraatuitspoeling naar grondwater: Op de goede weg, nu doorpakken
22-07-2020 - 0 reacties Vanuit een gezamenlijke aanpak werken agrariërs, drinkwaterbedrijven en overheden aan het verminderen van de uitspoeling van nitraat naar grondwater. De aanpak is belangrijk om de kwaliteit van de bronnen van het drinkwater te beschermen en is in december 2017 bekrachtigd in een bestuursovereenkomst tussen LTO Nederland, Vewin, IPO en de ministeries van LNV en IenW. Inmiddels zijn tussentijdse resultaten bekend van de 34 grondwaterbeschermingsgebieden waar de aanpak gehanteerd wordt.
De droogte is nog erger dan extreem: ‘Woningen kunnen gaan verzakken’
22-06-2020 - 0 reacties De droogte wordt dit jaar een nog groter probleem dan twee jaar geleden, het droogste jaar sinds 1976. De stand van het grondwater is nu al vergelijkbaar met het laagste peil in 2018, terwijl het grondwater nog verder zal dalen. Dat heeft grote gevolgen voor onder meer funderingen en de natuur.
Brabantse boeren gebruiken in droge jaren onverwacht veel water voor de beregening van hun akkers
15-06-2020 - 0 reacties
In de droge jaren 2019 en 2018 hebben Brabantse boeren onverwacht veel grondwater gebruikt om hun gewassen te beregenen. Dat extra oppompen van grondwater, brengt de Brabantse waterbalans in gevaar. De afspraak is dat er niet meer grondwater wordt gebruikt dan er kan worden aangevuld. "Een hypotheek die afgelost moet worden," noemt de Brabantse Milieufederatie het. Het probleem is urgent; want het voorjaar van 2020 is tot nu toe ook gortdroog.
Drie jaar geleden rekende de provincie nog met 37 miljoen kubieke meter grondwater voor de boeren, met mogelijke uitschieters in droge jaren naar 70 miljoen. Maar 2018 en 2019 kwamen uit op 100 miljoen kubieke meter. (Eén kubieke meter is duizend liter).
We zijn overvallen"We zijn overvallen door de snelheid van de klimaatverandering," zegt Lambert Verheijen, dijkgraaf van waterschap Aa en Maas. "We hebben veel meer te maken met extremen. Droogte en wateroverlast wisselen elkaar af. Dat vraagt om maatregelen."
De boeren zijn niet de enigen die grondwater oppompen. Brabant haalt elk jaar 300 miljoen kubieke meter uit de grond voor drinkwater. En de industrie heeft ook nog eens 20 miljoen kubieke meter nodig.
Grondwater moet weer aangevuldDie 320 miljoen kubieke meter die wordt opgepompt, moet je vergelijken met het water (vooral regenwater) waarmee het grondwater wordt aangevuld. Dat is (in Brabant) per jaar 1700 miljoen kubieke meter.
Dat lijkt ruim voldoende maar ongeveer tachtig procent van het regenwater stroomt weg voordat het de bodem in kan zakken. Uit angst voor wateroverlast zijn we er als Nederlanders al eeuwen aan gewend water zo snel mogelijk de deur uit te werken. Brede en diepe sloten, gemalen, rioleringsbuizen en drainagesystemen voeren het waardevolle regenwater zo snel mogelijk af naar zee.
Nog maar net in evenwichtDe 320 miljoen kubieke meter die Brabant oppompt, wordt dus aangevuld met maar 340 miljoen kubieke meter. Het is nog maar net in evenwicht.
"En dan houd je nog geen rekening met de hoeveelheid water die de natuur nodig heeft," zegt Misha Mouwen van de Brabantse Milieu Federatie. Het is logisch dat bossen, heidevelden en moerassen ook water nodig hebben. Mouwen onderzoekt momenteel wat het aandeel van de natuur zou moeten zijn en denkt daar na de zomer meer over te kunnen zeggen.
Water langer vasthouden "We moeten regenwater langer vasthouden," zegt dijkgraaf Lambert Verheijen.
"Dat doe je door de grondwaterstand te verhogen of door water op te slaan in natte natuurgebieden. Die werken dan als een spons."
"Nederland is geen woestijn," voegt Mouwen daaraan toe. "Er is genoeg water in dit kletsnatte land maar we kiezen er voor om het snel weg te laten stromen. Als je het dan later nodig hebt, kom je in de problemen."
De waterstand verhogen klinkt simpel, maar dat is het zeer zeker niet. Wat de opties en de hindernissen zijn, lees je in een verhaal dat dinsdagochtend om 9.00 uur verschijnt op deze website.
